زمانی که در مورد رعایت یک رژیم غذایی سالم و متعادل صحبت می کنیم، اغلب به کنترل وزن، تناسب اندام یا پایین نگه داشتن کلسترول فکر می کنیم. کمتر رایج است که غذاهای خاصی را با هدف پیشگیری از سرطان یا بیماری خاصی انتخاب کنیم.
دراین مقاله ما به بررسی رژیم غذایی مفید در جهت کاهش خطر ابتلا به بیماری های پروستات از جمله هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) و سرطان پروستات میپردازیم.
فهرست مطالب
بیماری BPH یا هیپرپلازی خوش خیم پروستات زمانی رخ می دهد که غده پروستات بزرگ شود. این بیماری 80٪ از مردان بالای 70 سال را مبتلا میکند.
علائم BPH چیست؟
از آنجایی که پروستات مجرای ادرار را دقیقاً زیر مثانه احاطه کرده است، می تواند علائمی ایجاد کند که مثانه را تحریک یا مسدود می کند. یک علامت رایج، نیاز مکرر به تخلیه مثانه است، گاهی اوقات به اندازه هر یک تا دو ساعت، به خصوص در شب .
علائم دیگر شامل احساس خالی نبودن مثانه (حتی پس از ادرار) یا عدم توانایی در نگه داشتن آن در هنگام نیاز به دستشویی رفتن است. BPH می تواند باعث جریان ضعیف، چکیدن ادرار یا نیاز به توقف و شروع چندین بار ادرار شود. BPH می تواند در شروع ادرار کردن مشکل ایجاد کند، که اغلب به فشار دادن یا زور زدن مرد نیاز دارد. در موارد شدید، ممکن است مرد اصلاً نتواند ادرار کند، که یک اورژانس است که نیاز به توجه فوری دارد.
در اکثر مردان، BPH یک بیماری پیشرونده است که می تواند منجر به آسیب مثانه، عفونت، خون در ادرار و حتی آسیب کلیه شود. مهم است که در صورت بروز علائم با یک متخصص اورولوژی بررسی شود.
درمان دارویی برای مبتلایان به BPH در دسترس است. هنگامی که دارو جواب ندهد، گزینه های جراحی کم تهاجمی مانند TURP، در دسترس هست.
آنچه می خوریم تأثیر مستقیمی بر تولید، تنظیم و ترشح هورمون های ما دارد. پروستات توسط هورمونی به نام تستوسترون کنترل می شود. در پروستات، تستوسترون به هورمون دی هیدروتستوسترون (DHT) تبدیل می شود. سطوح بالای DHT باعث بزرگ شدن سلول‌های پروستات می‌شود، بنابراین اجرای رژیم غذایی مناسب ضروری است. مهم این است که هنگام حذف غذاهایی که می‌توانند علائم را افزایش دهند، ویتامین‌ها و مواد مغذی لازم را به بدن خود برسانید.
بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که از عوامل خطر برای ایجاد بیماری های پروستات آگاه باشید و با پزشک خود در مورد نحوه نظارت یا رفع آنها مشورت کنید. برخی از عوامل خطر سرطان پروستات عبارتند از:
☑️ سن: افراد بالای 55 سال و بیشتر در معرض خطر هستند و بیش از نیمی از موارد سرطان پروستات در سن بالای 65 سال رخ می دهد.
☑️سابقه خانوادگی: بدانید چه کسی در خانواده شما سرطان پروستات یا سرطان سینه داشته است و درمورد آن با پزشک خود جهت انجام غربالگری مشورت کنید.
☑️چاقی: باز هم، یک رژیم غذایی سالم می تواند تاثیر زیادی داشته باشد.
☑️ سیگار کشیدن
علاوه بر ورزش منظم و رژیم غذایی سالم، حتماً با پزشک خود در مورد غربالگری منظم پروستات صحبت کنید. تشخیص زودهنگام کلیدی است، بنابراین این عوامل خطر و علائم بالقوه را در ذهن داشته باشید و به طور منظم با پزشک خود مشورت کنید تا خود را در بهترین موقعیت برای تشخیص زودهنگام قرار دهید.
غربالگری سرطان پروستات ساده است و فقط شامل ویزیت مطب، معاینه فیزیکی و آزمایش خون است و این بیماری اگر در غربالگری معمول تشخیص داده شود، اغلب قابل درمان است.
رژیم غذایی پر از میوه ، سبزیجات و چربی های غیراشباع میتواند کلیدی برای محافظت از پروستات باشد.
غذاهایی که برای سلامت پروستات و جلوگیری از سرطان پروستات مفید هستند شامل موارد زیر است:
☑️ زردچوبه
زردچوبه خواص متعددی دارد که شامل خواص ضد التهابی می باشد، عنصری که می تواند در سرکوب پیشرفت سرطان پروستات کلیدی باشد. زردچوبه و سایر غذاهای ضد التهابی می توانند سطح آنتی ژن های اختصاصی پروستات (PSA) را کاهش دهند.
آنتی ژن اختصاصی پروستات پروتئینی است که توسط سلول های سالم و ناسالم در پروستات شما تولید می شود و سطح خونی PSA یک آزمایش رایج برای غربالگری سرطان پروستات است. افزایش سریع سطح PSA اغلب نشانه ای از ایجاد سرطان پروستات یا سایر التهابات پروستات است. افزایش آهسته PSA در طول سال ها ممکن است نشان دهنده رشد پروستات باشد که طبیعی است.
☑️ ماهی سالمون: اسیدهای چرب امگا 3 در پیشگیری و کاهش التهاب نقش کلیدی دارند. سایر ماهی های آب سرد مانند ساردین و قزل آلا نیز سرشار از امگا 3 هستند.
☑️ گوجه فرنگی: لیکوپن یک آنتی اکسیدان است که برای سلول های غده پروستات مفید است و در گوجه فرنگی به وفور یافت می شود. پختن گوجه فرنگی، مانند سس گوجه فرنگی یا سوپ، به ترشح لیکوپن و در دسترس قرار دادن آن برای بدن کمک می کند.
☑️توت ها: آنتی اکسیدان های موجود در توت فرنگی، زغال اخته، تمشک و شاه توت به حذف رادیکال های آزاد از بدن کمک می کنند. رادیکال های آزاد می توانند منجر به التهاب شوند و علائم را بدتر کنند.
☑️سبزیجات چلیپایی: کلم بروکلی، بوک چوی، گل کلم، کلم بروکسل و کلم حاوی سولفورافان هستند که تصور می شود سلول های سرطانی را هدف قرار می دهد و پروستات را تقویت می کند.
☑️ آجیل: روی در غلظت های بالایی در آجیل یافت می شود و نشان داده شده است که به تعادل تستوسترون و DHT کمک می کند. علاوه بر آجیل، صدف‌ها و حبوبات نیز سرشار از روی هستند.
☑️مرکبات: ویتامین C به سلامت پروستات کمک می کند و به وفور در مرکباتی مانند پرتقال، لیمو، لیموترش و گریپ فروت یافت می شود. فلفل دلمه ای قرمز نیز سرشار از ویتامین C است.
☑️پیاز و سیر: از آنجایی که حاوی ترکیب ضدالتهابی به نام دی آلیل دی سولفید هستند، پیاز و سیر افزودنی های مفیدی به رژیم غذایی BPH هستند.
رژیم غذایی سالم برای بزرگ شدن پروستات چیزی بیش از خوردن غذاهای خوب است. همچنین به معنای پرهیز از انواع دیگر غذاهایی است که برای پروستات مفید نیستند.
دکتر امین حسن زاده با سالها طبابت در حوزه ارولوژی و درمان پروستات یکی از حاذق ترین پزشکان مشهد برای درمان بیماران در این بخش هستند.
غذاهایی که برای سلامت پروستات باید از آنها اجتناب کرد:
☑️گوشت قرمز: اعتقاد بر این است که مصرف روزانه یا مکرر گوشت قرمز از جمله گوشت گاو، خوک، بره و بز، و همچنین گوشت های فرآوری شده مانند بولونیا و سوسیس، به دلیل آمین های هتروسیکلیک و چربی اشباع شده، خطر بزرگ شدن پروستات را سه برابر می کند.
☑️لبنیات: مانند گوشت، مصرف منظم لبنیات با افزایش خطر BPH مرتبط است. قطع یا کاهش کره، پنیر و شیر ممکن است به کاهش علائم BPH کمک کند البته مصرف لبنیات به مقداری که برای بدن لازم است منجر به بیماری های پروستات نخواهد شد و در این مورد باید با پزشک خود مشورت کرد.
☑️کافئین: کافئین می تواند به عنوان یک ادرار آور عمل کند که باعث افزایش دفعات و فوریت ادرار می شود. کاهش مصرف قهوه، چای، نوشابه و شکلات ممکن است علائم ادراری BPH را بهبود بخشد.
☑️ الکل: الکل می تواند تولید ادرار را افزایش دهد، بنابراین کاهش مصرف می تواند علائم را کاهش دهد.
☑️ سدیم: مصرف زیاد نمک ممکن است علائم دستگاه ادراری مرتبط با BPH را افزایش دهد. پیروی از یک رژیم غذایی کم سدیم با اضافه نکردن نمک به وعده های غذایی و پرهیز از غذاهای فرآوری شده یا بسته بندی شده ممکن است برخی از علائم را تسکین دهد.
بزرگ شدن پروستات یکی دیگر از مشکلاتی است که می تواند با رژیم غذایی نامناسب بدتر شود و با التهاب و دیابت ارتباط دارد. مطالعات نشان می دهد که رژیم غذایی سرشار از مواد غذایی فرآوری شده، قندها و کربوهیدرات های زیاد ممکن است منجر به التهاب و بدتر شدن وضعیت پروستات شود.
تغییرات رژیم غذایی می تواند در مدیریت برخی از علائم BPH بسیار مؤثر باشد، اما سایر تغییرات اساسی در شیوه زندگی نیز می تواند کمک کننده باشد. برخی از استراتژی هایی که ممکن است علائم BPH را کاهش دهند عبارتند از:
☑️ استرس را مدیریت کنید، استرس مزمن منجر به افزایش کورتیزول می شود که باعث التهاب خواهد شد.
☑️ سیگار را ترک کنید؛ سیگار منجر به افزایش سطح DHT می شود.
☑️ برای کاهش ادرار شبانه از مصرف مایعات در اواخر شب خودداری کنید
☑️ تمرینات کف لگن و تمرینات تمرینی مثانه را انجام دهید.
☑️ در صورت امکان از آنتی هیستامین ها، دیورتیک ها و داروهای ضد احتقان خودداری کنید، زیرا ممکن است علائم را بدتر کنند.
☑️ هر روز انواع زیادی از سبزیجات بخورید و از چربی های اشباع شده در گوشت قرمز و لبنیات و چربی های ترانس/چربی های هیدروژنه در غذاهای فرآوری شده اجتناب کنید.
☑️ بیشتر روزهای هفته از فعالیت بدنی متوسط تا شدید لذت ببرید.