ناباروری از مشکلات شایع در جامعه است که درصد نسبتا بالایی از آن شامل مردان میشود. انواع ناباروری مردان با توجه به کیفیت مایع منی در آنها تشخیص داده شده و تعیین میگردد. عواملی از جمله تعداد اسپرم، حرکت آن و توانایی جهت لقاح با تخمک بر کیفیت مایع منی موثر هستند. البته علل دیگری نیز در این عارضه تاثیرگذار هستند که در ادامه این مقاله به بررسی آنها خواهیم پرداخت
فهرست مطالب
ناباروری مردان چه علائمی دارد؟
ناباوری مردان زمانی مشخص میشود که زوجین بعد از گذشت یک سال، بدون داشتن اقدامات پیشگیرانه از بارداری همچنان صاحب فرزند نشوند.
بررسی علل ناباروری مردان
ناباروری مردان علل مختلفی دارد که برخی از آنها به واسطه بیماری، برخی به علت شرایط و سبک زندگی و در مواردی نیز به صورت طبیعی و بدون هیچ علت خاصی به وجود میآیند. به طور کلی تمامی این عوامل تاثیر منفی بر روی کیفیت اسپرمها میگذارند و باعث میشوند که:
☑️ تعداد اسپرمها کاهش یابد.
☑️ اسپرمها ضعیف شوند.
☑️ اسپرمها کوچک شده و حرکت آنها کاهش یابد.
البته جای نگرانی وجود ندارد چرا که اغلب ناباروریهای مردان قابل درمان و پیشگیری هستند.
انواع ناباروری مردان
در این بخش از مقاله به بررسی انواع ناباروری مردان میپردازیم.
اختلالات اسپرم
همانطور که اشاره شد ناباروری مردان ارتباط مستقیمی با اسپرمها دارد. چنانچه تعداد اسپرمها کافی نبوده و یا به طور کلی تولید نشوند، شخص توانایی باروری تخمک را در زمان لقاح نخواهد داشت. این نوع ناباروری در مردان بسیار شایع است. همچنین زمانی که اسپرم به صورت ناقص تولید شود بسیار ضعیف بوده و توانایی حرکت یا نفوذ به درون تخمک را نخواهد داشت که به این عارضه آزوسپرمی اطلاق میشود. مواردی مانند قرار گرفتن فرد در برابر اشعههای مضر و یا فلزات سمی مثل سرب مهمترین علل این عارضه به شمار میآیند.
اختلالات نعوظ
عدم داشتن نعوظ کامل در زمان رابطه جنسی که تحت عنوان اختلالات نعوظ از آن یاد میشود از دیگر دلایل ناباروری در مردان محسوب میشود.
اختلالات انزال
زمانی که مرد دچار اختلالات انزال میشود توانایی رساندن اسپرم را به رحم زن نداشته و در نتیجه عمل لقاح صورت نخواهد گرفت.
کهولت سن
در میان انواع ناباروری مردان بالا رفتن سن در مردان از دیگر دلایلی است که بر روی تعداد اسپرمها و کیفیت انزال تاثیر میگذارد. همانطور که قدرت باروری زنان با افزایش سن کاهش مییابد، در مردان نیز فاکتور سن برای باروری بسیار مهم است.
عوامل تاثیرگذار بر ناباروری مردان
☑️ مواجهه با عوامل محیطی مضر و سمی
☑️ عوارض ناشی از بعضی بیماریها مانند ام اس، دیابت و …
☑️ اختلالات مادرزادی
☑️ ابتلا به سندرومهای کارتانژر و کلاین فلتر
☑️ هرگونه اختلال در عملکرد غده هیپوفیز
☑️ آسیبهای فیزیکی مانند صدمه دیدن نخاع و یا مواجهه بیضهها با حرارت
☑️ مشکلات مادرزادی مربوط به عملکرد و ساختار بیضهها
☑️ پرتو درمانی و شیمی درمانی
☑️ عفونتهای مختلف در بدن
☑️ اعتیاد به مصرف قلیان، سیگار و مواد مخدر
☑️ مصرف داروهای آرتروز، ضد افسردگی و فشار خون که منجر به اختلال در تولید اسپرم میشوند.
☑️ چاقی و اضافه وزن
☑️ بروز عارضه واریکوسل
چگونگی تشخیص ناباروری در مردان
تشخیص انواع ناباروری مردان در طی دو مرحله صورت خواهد گرفت.
معاینه فیزیکی
در اولین قدم نیاز است که به پزشک مراجعه شود تا معاینه فیزیکی انجام شود. در طی معاینه، پزشک به دنبال علائم واریکوسل که با تورم و اتساع سیاهرگهای بیضه و دیگر ناهنجاریهای ظاهری همراه بوده، است. همچنین چگونگی رویش مو در ناحیه تناسلی نشاندهنده کمبود اسپرمها است. وضعیت غده پروستات نیز توسط پزشک در طی معاینه مورد بررسی قرار میگیرد.
انجام آزمایشهای تشخیصی
بعد از معاینه پزشک انجام برخی از آزمایشهای تشخیصی به شرح ذیل را برای بیمار تجویز میکند.
☑️ آزمایش خون
☑️ آزمایش مایع منی
☑️ آزمایش ژنتیک
☑️ اولتراسوند
☑️ نمونهبرداری از بیضه
☑️ آزمایش بعد از رابطه جنسی
درمان ناباروری در مردان
ناباروری مردان چگونه درمان میشود؟ نحوه درمان ناباروری با توجه به انواع ناباروری مردان متفاوت است. در ادامه انواع روشهای درمان این عارضه را مورد شرح و بررسی بیشتری قرار خواهیم داد.
اصلاح سبک زندگی
برخی از دلایل ناباروری در مردان به سبک زندگی، محیط کار و چگونگی ارتباط جنسی آنها مرتبط است. از اینرو با رعایت و اصلاح سبک زندگی میتوان سطح ناباروری را در مردان کاهش داد. به عنوان مثال:
☑️ انجام ورزش روزانه و منظم
☑️ کاهش استرس
☑️ تناسب اندام
☑️ عدم استفاده از لباسهای زیر تنگ
☑️ قرار نگرفتن در محیطهای گرم مانند سونا، برخی کارخانهها و غیره
☑️ داشتن رژیم غذایی مملو از املاح و ویتامینهای مورد نیاز بدن
☑️ استفاده از داروهای گیاهی موثر مانند جنسینگ، چای سبز، سیر و غیر
درمان ناباروری مردان با استفاده از دارو
داروهایی که توسط پزشک برای ناباروری مردان تجویز میشود با توجه به علل آن متفاوت هستند. برخی از رایجترین داروها در این زمینه عبارتند از:
☑️ کلومیفن سیترات
☑️ داروی لتروزول
☑️ داروی بروموکریپتین
☑️ داروی ایمی پرامین
☑️ داروهای ضد قارچ
☑️ آنتی بیوتیک
☑️ استفاده از قرص، ژل و یا تزریق هورمون تستوسترون
درمان ناباروری با استفاده از عمل جراحی
انواع ناباروری مردان در برخی موارد با انجام عمل جراحی قابل درمان هستند. در برخی موارد پزشک با استفاده از عمل جراحی اقدام به خارج کردن اسپرم از لوله اپیدیدیم یا بیضه کرده و با استفاده از روشهای کمک باروری به درمان عقیمی آقایان میپردازد. اما متداولترین روشهای جراحی به منظور درمان ناباروری مردان عبارتند از:
☑️ وازووازکتومی
☑️ خارج کردن اسپرم از اپیدیدیم به شکل زیر پوستی یا به صورت PESA
☑️ وازواپیدیدیموستومی
☑️ بیرون آوردن اسپرمها از بیضه یا TESA
☑️ خارج ساختن اسپرم ازMESA یا لولههای اپیدیدم
☑️ واریکوسلکتومی
☑️ خارج کردن اسپرم از این یا بیضه
☑️ خارج کردن میکروسکوپی اسپرم از میکروتسه یا بیضه
بهرهگیری از روشهای کمک باروری
روشهای کمک باروری که در آزمایشگاه صورت میگیرد به عنوان جدیدترین درمان ناباروری مردان محسوب میشود. زمانی که اسپرمها بسیار ضعیف هستند و به روشهای درمانی فوق پاسخ ندادهاند و یا مایع منی از اسپرم کافی برخوردار نیست، استفاده از اسپرمهای اهدایی چاره کار خواهد بود. از جمله روشهای کمک باروری صورت گرفته در آزمایشگاه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- روش IUI
- لقاح آزمایشگاهی یا روش IVF
- انتقال تخمک یا بلاستوسیست به داخل لوله رحم
- تزریق اسپرم به درون سیتوپلاسم یا میکرواینجکشن
در این مقاله به معرفی انواع ناباروری مردان پرداخته شد. امروزه با پیشرفت و گسترش روشهای درمانی، بسیاری از ناباروریهای آقایان نیز به راحتی قابل درمان است. البته در اولین قدم نیاز به مراجعه پزشک و قرار گرفتن تحت معاینه فیزیکی خواهد بود. با شناخت و اعتماد به یک پزشک متخصص متبحر و متعهد میتوان پروسه درمان را به راحتی طی کرد. دکتر امین حسن زاده متخصص اورولوژی و از پزشکان حاذق در این زمینه هستند که میتوانید برای درمان ناباروری به مطب ایشان مراجعه نمایید.
چگونگی تشخیص ناباروری در مردان
تشخیص انواع ناباروری مردان در طی دو مرحله صورت خواهد گرفت.
معاینه فیزیکی
در اولین قدم نیاز است که به پزشک مراجعه شود تا معاینه فیزیکی انجام شود. در طی معاینه، پزشک به دنبال علائم واریکوسل که با تورم و اتساع سیاهرگهای بیضه و دیگر ناهنجاریهای ظاهری همراه بوده، است. همچنین چگونگی رویش مو در ناحیه تناسلی نشاندهنده کمبود اسپرمها است. وضعیت غده پروستات نیز توسط پزشک در طی معاینه مورد بررسی قرار میگیرد.
انجام آزمایشهای تشخیصی
بعد از معاینه پزشک انجام برخی از آزمایشهای تشخیصی به شرح ذیل را برای بیمار تجویز میکند.
- آزمایش خون
- آزمایش مایع منی
- آزمایش ژنتیک
- اولتراسوند
- نمونهبرداری از بیضه
- آزمایش بعد از رابطه جنسی
چگونگی درمان ناباروری در مردان
ناباروری مردان چگونه درمان میشود؟ نحوه درمان ناباروری با توجه به انواع ناباروری مردان متفاوت است. در ادامه انواع روشهای درمان این عارضه را مورد شرح و بررسی بیشتری قرار خواهیم داد.
اصلاح سبک زندگی
برخی از دلایل ناباروری در مردان به سبک زندگی، محیط کار و چگونگی ارتباط جنسی آنها مرتبط است. از اینرو با رعایت و اصلاح سبک زندگی میتوان سطح ناباروری را در مردان کاهش داد. به عنوان مثال:
☑️ انجام ورزش روزانه و منظم
☑️ کاهش استرس
☑️ تناسب اندام
☑️ عدم استفاده از لباسهای زیر تنگ
☑️ قرار نگرفتن در محیطهای گرم مانند سونا، برخی کارخانهها و غیره
☑️ داشتن رژیم غذایی مملو از املاح و ویتامینهای مورد نیاز بدن
☑️ استفاده از داروهای گیاهی موثر مانند جنسینگ، چای سبز، سیر و غیر
درمان ناباروری مردان با استفاده از دارو
داروهایی که توسط پزشک برای ناباروری مردان تجویز میشود با توجه به علل آن متفاوت هستند. برخی از رایجترین داروها در این زمینه عبارتند از:
☑️ کلومیفن سیترات
☑️ داروی لتروزول
☑️ داروی بروموکریپتین
☑️ داروی ایمی پرامین
☑️ داروهای ضد قارچ
☑️ آنتی بیوتیک
☑️ استفاده از قرص، ژل و یا تزریق هورمون تستوسترون
درمان ناباروری با استفاده از عمل جراحی
انواع ناباروری مردان در برخی موارد با انجام عمل جراحی قابل درمان هستند. در برخی موارد پزشک با استفاده از عمل جراحی اقدام به خارج کردن اسپرم از لوله اپیدیدیم یا بیضه کرده و با استفاده از روشهای کمک باروری به درمان عقیمی آقایان میپردازد. اما متداولترین روشهای جراحی به منظور درمان ناباروری مردان عبارتند از:
☑️ وازووازکتومی
☑️ خارج کردن اسپرم از اپیدیدیم به شکل زیر پوستی یا به صورت PESA
☑️ وازواپیدیدیموستومی
☑️ بیرون آوردن اسپرمها از بیضه یا TESA
☑️ خارج ساختن اسپرم ازMESA یا لولههای اپیدیدم
☑️ واریکوسلکتومی
☑️ خارج کردن اسپرم از این یا بیضه
☑️ خارج کردن میکروسکوپی اسپرم از میکروتسه یا بیضه
در این مقاله به معرفی انواع ناباروری مردان پرداخته شد. امروزه با پیشرفت و گسترش روشهای درمانی، بسیاری از ناباروریهای آقایان نیز به راحتی قابل درمان است. البته در اولین قدم نیاز به مراجعه پزشک و قرار گرفتن تحت معاینه فیزیکی خواهد بود. با شناخت و اعتماد به یک پزشک متخصص متبحر و متعهد میتوان پروسه درمان را به راحتی طی کرد. دکتر امین حسن زاده متخصص اورولوژی و از پزشکان حاذق در این زمینه هستند که میتوانید برای درمان ناباروری به مطب ایشان مراجعه نمایید.