فشار خون کلیوی فشار خون بالا ناشی از باریک شدن شریان‌هایی است که خون را به کلیه‌ها می‌رسانند. گاهی اوقات به آن تنگی شریان کلیوی نیز می گویند. از آنجایی که کلیه های شما خون کافی دریافت نمی کنند، با تولید هورمونی که باعث افزایش فشار خون می شود، واکنش نشان می دهند.
این وضعیت زمانی که به درستی تشخیص داده شود، قابل درمان است.
فهرست مطالب
فشار خون بالا چیست؟
فشار خون نیرویی است که خون به دیواره عروق شما وارد می کند، زیرا قلب شما خون را در بدن پمپاژ می کند. فشار 120/80 میلی متر جیوه یا “120 روی 80” طبیعی است. 140/90 میلی متر جیوه یا بالاتر فشار خون بالا در نظر گرفته می شود. فشار خون باید به طور مرتب چک شود.
فشار خون بالا چگونه به کلیه ها آسیب می رساند؟
فشار خون بالا باعث افزایش فشار روی رگ های خونی شما در کلیه ها می شود، از جمله واحدهای فیلتر کننده که وظیفه تمیز کردن خون شما را بر عهده دارند. با گذشت زمان، این رگ های خونی می توانند مانند سایر قسمت های بدن ضخیم شوند و همچنین واحدهای فیلتر کننده می توانند دچار اسکار شوند.
هر دوی این تغییرات می‌تواند منجر به عدم کارکرد صحیح کلیه‌ها شود. وقتی کلیه‌های شما خوب کار نمی‌کند، می‌تواند با ترشح برخی هورمون‌ها یا با ایجاد احتباس نمک و آب در بدن، باعث افزایش بیشتر فشار خون شود.
فشار خون بالا یکی از دلایل اصلی نارسایی کلیه است.
بیماری کلیوی چگونه باعث فشار خون بالا می شود؟
آترواسکلروز یا سخت شدن شریان‌ها، شایع‌ترین علت تنگی شریان کلیوی است. پلاک‌هایی که از چربی، کلسترول، کلسیم و سایر مواد تشکیل شده‌اند، در داخل شریان‌های شما جمع می‌شوند و باعث سخت شدن و باریک شدن آنها می‌شوند (تنگی). پلاک می تواند به طور جزئی یا کامل جریان خون شما را از طریق یک سرخرگ در قلب، مغز، لگن، پاها، بازوها یا کلیه ها مسدود کند.
یکی دیگر از علل تنگی شریان کلیوی دیسپلازی فیبروماسکولار (FMD) است. در حالی که علت FMD مشخص نیست، از این جهت متفاوت است که ناشی از تجمع پلاک نیست، بلکه باریک شدن دیواره های عروق خونی شما ایجاد می شود. FMD در زنان شایع تر است و باید در افراد جوان تری که به فشار خون بالا مبتلا می شوند در نظر گرفته شود.
وجود چه علائمی باعث میشود که به فشارخون کلیوی شک کنیم؟
اگرچه تشخیص فشار خون کلیوی دشوار است و معمولاً هیچ علامتی ندارد، اما از این نکات غافل نباشید:
_فشار خون بالا که با سه یا چند دارو در حداکثر دوز آنها کنترل نمی شود، از جمله یک دیورتیک.
_فشار خون بالا در سنین پایین.
_فشار خون بالا و پایدار که به طور ناگهانی بدتر می شود یا کنترل آن دشوار است.
_تجمع ناگهانی مایع در داخل ریه ها که به آن ادم ریوی می گویند
چگونه فشار خون کلیوی تشخیص داده می شود؟
مهم است که به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا مطمئن شوید که فشار خون شما چک شده و در محدوده طبیعی قرار دارد. پزشک ممکن است آزمایش خون را توصیه کرده و با گرفتن شرح حال کامل و انجام معاینه فیزیکی، سرنخ‌هایی مبنی بر وجود بیماری عروقی را جمع‌آوری کند. اگر سابقه بیماری های عروقی دیگر مانند حملات قلبی یا سکته دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به تنگی شریان کلیوی هستید. در معاینه، گوش دادن به گردن یا شکم با گوشی پزشکی، ممکن است به شناسایی عروق باریک کمک کند. هنگامی که خون از طریق یک شریان باریک جریان می یابد، گاهی اوقات صدایی ایجاد میشود که به آن بروئی می گویند.
پزشک ممکن است یکی از آزمایش های تصویربرداری زیر را برای جستجوی عروق کلیوی تنگ درخواست دهد. با این حال، یافتن یک شریان کلیوی باریک به تنهایی به این معنی نیست که فشار خون بالای شما به دلیل فشار خون کلیوی است.
اقدامات تشخیصی تصویربرداری که می‌توان برای مشاهده تنگ شدن شریان‌های کلیه انجام داد عبارتند از:
☑️ سونوگرافی داپلر: تصاویر حاصل از این سونوگرافی می‌تواند انسداد شریان کلیوی یا حرکت خون در شریان‌های مجاور را با سرعتی بالاتر از حد معمول نشان دهد. سونوگرافی اقدامی غیر تهاجمی است، به این معنی که هیچ ابزار پزشکی وارد بدن شما نمی شود و شما را در معرض اشعه قرار نمی دهد. با این حال، همه موارد تنگی شریان کلیوی را پیدا نمی کند، همیشه نمی تواند نشان دهد که شریان چقدر باریک است و اگر رادیولوژیست مهارت بالایی نداشته باشد، ممکن است دقت کمتری کند و بیماری تشخیص داده نشود زیرا سونوگرافی بسیار وابسته به اپراتور است.
☑️ سی تی آنژیوگرافی یا CTA: در این روش از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای ایجاد تصاویر استفاده می شود. ماده حاجب به ورید بازوی شما تزریق می شود تا ساختار شریان ها را بهتر ببینید. شما در طول این تصویربرداری هوشیار هستید و روی تخت دراز می کشید. تست نسبتا سریع است. از آنجایی که از اشعه ایکس استفاده می شود، شما در معرض مقداری تشعشع هستید. این روش ممکن است برای کسانی که عملکرد کلیه ضعیفی دارند به دلیل استفاده از ماده حاجب گزینه مناسبی نباشد.
☑️ آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی یا MRA: تصاویر این آزمایش جریان خون و عملکرد اندام ها را بدون استفاده از اشعه ایکس نشان می دهد. ماده حاجب ممکن است به ورید بازوی شما تزریق شود تا ساختار شریان های شما را بهتر دیده شود. شما بیدار می مانید، اگرچه ممکن است در صورت لزوم از شل کننده عضلانی استفاده شود. شما بی حرکت روی تخت دراز می کشید که به داخل دستگاه تونلی شکل می رود. در این مطالعه قرار گرفتن در معرض اشعه وجود ندارد.
☑️ آنژیوگرافی : در آن یک کاتتر، یا یک لوله نازک و انعطاف پذیر، از طریق شریان های بزرگ شما به داخل شریان کلیوی شما وارد می شود. ماده کنتراست از طریق کاتتر تزریق می شود، بنابراین شریان کلیوی واضح تر نشان داده می شود. از مزایای این مطالعه این است که نسبت به سایر آزمایشات دقیق تر است و در صورت مشاهده تنگی قابل توجه می توان آن را با بالون (آنژیوپلاستی) یا استنت گذاری باز کرد.
دکتر امین حسن زاده با سالها طبابت در حوزه ارولوژی و درمان پروستات یکی از حاذق ترین پزشکان مشهد برای درمان بیماران در این بخش هستند.
چه داروهایی ممکن است به درمان فشار خون کلیوی کمک کند؟
انواع مختلفی از داروهای فشار خون بالا وجود دارد. واکنش هر بیماری به دارو متفاوت است. پزشک شما تصمیم می گیرد که کدام نوع بهترین است. به یاد داشته باشید:
اغلب اوقات ممکن است به بیش از یک نوع دارو نیاز باشد.
مقدار و نوع دارو ممکن است هر از گاهی نیاز به تغییر داشته باشد.
تمام داروها را دقیقاً همانطور که پزشک برای شما تجویز کرده است مصرف کنید.
هدف کاهش فشار خون است. در فشار خون کلیوی، دو نوع خاص از داروها ممکن است برای کنترل فشار خون شما بهتر عمل کنند:
☑️ مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE).
☑️مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs).
این داروها باهم همزمان تجویز نمی شوند. در موارد خاصی از تنگی شریان کلیوی که هر دو شریان باریک هستند، این داروها ممکن است باعث کاهش عملکرد کلیه شوند. مهم است که پزشک یک تا دو هفته پس از شروع یا تنظیم این داروها، آزمایش خون را برای عملکرد کلیه شما بررسی کند. علاوه بر یک مهارکننده ACE یا یک ARB، ممکن است یک قرص ادرار آور برای کمک به کلیه های شما برای حذف مایع اضافی از خون تجویز شود که باعث می‌شوند بیشتر ادرار کنید.
آنژیوپلاستی و استنت گذاری یک روش تهاجمی است که به جریان آزادتر خون از طریق شریان به کلیه کمک می کند. این اقدام یک گزینه برای کسانی است که مبتلا به تنگی شدید شریان کلیوی هستند یا فشار خونی دارند که با دارو قابل کنترل نیست.
در آنژیوپلاستی، پزشک یک کاتتر را به داخل شریان بازو یا کشاله ران وارد می‌کند. این کاتتر یک بالون کوچک بادی را با خود به ناحیه مسدود شده حمل می کند. در آنجا، بالون چندین بار باد و تخلیه میشود (آنژیوپلاستی) تا پلاک را در برابر دیواره‌های سرخرگ صاف کرده و رگ را پهن کند. پس از انجام عمل، بالون و کاتتر از بدن خارج می شود. معمولاً علاوه بر آنژیوپلاستی به استنت گذاری نیز نیاز است.
با استنت گذاری، یک لوله توری کوچک به نام استنت توسط کاتتر وارد می شود. درست مانند بالون در آنژیوپلاستی، استنت به ناحیه باریک شریان کلیوی هدایت میشود و برای پشتیبانی قرار می‌گیرد و شریان را باز نگه می‌دارد. استنت به طور دائم در جای خود باقی می ماند.
اگر وضعیت با دارو و یا آنژیوپلاستی بهبود نیابد، یا باریک شدن عود کند یا به هر دلیلی نتوان آن را استنت کرد، جراحی بای پس کلیه ممکن است یک گزینه باشد. جراح با گرفتن یک ورید یا لوله مصنوعی برای اتصال کلیه شما به آئورت، یک مسیر جایگزین یا بای پس ایجاد می کند تا خون در اطراف شریان مسدود شده به کلیه شما جریان یابد. این روش پیچیده و پرخطر است و به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد.
برای کمک به کنترل فشار خون بالا چه کاری می توانم انجام دهم؟
سبک زندگی سالم کلید کمک به کنترل هر نوع فشار خون بالا است. ایجاد تغییر در عادات روزانه می تواند کمک کننده باشد، مانند:
☑️ داشتن یک رژیم غذایی سالم برای قلب که شامل مصرف میوه ها، سبزیجات، غلات و غذاهای لبنی کم چرب می باشد.
☑️ ورزش منظم، حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت متوسط، مانند پیاده روی
☑️ کنترل وزن : در صورت نیاز با پزشک خود برای برنامه کاهش وزن مشورت کنید.
☑️ اگر سیگار می کشید، سیگار را ترک کنید.
☑️عدم مصرف نوشیدنی های حاوی الکل.
☑️ محدود کردن مصرف کافئین
☑️ محدود کردن سدیم (نمک) در رژیم غذایی: برچسب‌های تغذیه‌ای روی غذاهای بسته‌بندی شده را بخوانید تا بدانید در یک وعده چقدر سدیم وجود دارد.
فشار خون چه عوارضی دارد؟
اگر فشار خون کلیوی دارید، ممکن است عوارض زیر ناشی از فشار خون بالا را تجربه کنید، از جمله:
☑️ نارسایی کلیه
☑️ انفارکتوس میوکارد یا سکته قلبی
☑️ ادم ریوی.
☑️ رتینوپاتی.
☑️ هیپرتروفی بطن چپ.
☑️ نارسایی احتقانی قلب.
☑️ آنوریسم