کیست کلیه چیست؟
کیست های کلیه کیسه های گرد پر از مایع هستند که در کلیه ها تشکیل می شوند شما ممکن است یک کیست در یک کلیه یا کیست های زیادی در هر دو کلیه داشته باشید.
کلیه ها اندام‌های لوبیایی شکل هستند که مواد زائد را از جریان خون شما برای تولید ادرار فیلتر می‌کنند. همانطور که افراد مسن‌تر می‌شوند، کیسه‌هایی حاوی مایع به نام کیست ممکن است در کلیه‌ها شکل بگیرند که اینها اغلب کوچک، گرد و با جداره نازک هستند که به آن بیماری کلیه کیستیک اکتسابی گفته می شود.
در بیشتر موارد، کیست های ساده کلیه عوارضی ایجاد نمی کنند و به هیچ وجه بر عملکرد کلیه تأثیر نمی گذارند. با این حال، اگر بیش از حد بزرگ شوند، ممکن است باعث درد شوند، عفونی شوند یا علائم دیگری ایجاد کنند. کیست ها معمولا بی ضرر هستند. از آنجا که آنها اغلب علائمی ایجاد نمی کنند، ممکن است حتی متوجه نشوید که آنها را دارید تا زمانی که به دلیل دیگری تصویربرداری انجام دهید.
فهرست مطالب
تفاوت کیست ساده کلیه با کیست هایی که در اثر بیماری کلیه پلی کیستیک ایجاد می شود در چیست؟
کیست های ساده کلیه با کیست هایی که در اثر بیماری کلیه پلی کیستیک ایجاد می شوند متفاوت است.
کیست های ساده به کلیه ها آسیب نمی رسانند یا بر عملکرد آنها تأثیر نمی گذارند اما بیماری کلیه پلی کیستیک یک بیماری ارثی است که باعث ایجاد کیست های زیادی در کلیه ها می شود. این کیست ها می توانند در حین رشد به کلیه ها آسیب بزنند.
بیماری کلیه کیستیک اکتسابی با بیماری کلیه پلی کیستیک متفاوت است زیرا ژنتیکی نیست بلکه در نتیجه سایر مشکلات کلیوی رخ می دهد.
کیست های ناشی از بیماری کلیه کیستیک اکتسابی ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند، اما علت اصلی آن نیاز به درمان دارد.
اندازه کیست کلیه و معنای آنها
برخی از کیست ها به قدری کوچک هستند که نمی توانید آنها را بدون میکروسکوپ ببینید. برخی دیگر می توانند به اندازه یک توپ تنیس بزرگ شوند. با بزرگتر شدن کیست ها، می توانند اندام های مجاور را تحت فشار قرار دهند و باعث درد شوند.
علائم بالینی تشکیل کیست کلیوی چیست؟
یک کیست ساده ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. با این حال، اگر کیست بزرگ شود یا عفونی شود، ممکن است علائمی مانند:
☑️ تب
☑️ درد در پشت یا پهلو بین دنده ها و لگن (درد معمولا مبهم است، اما در صورت ترکیدن کیست می تواند شدید شود)
☑️ درد در قسمت بالای شکم
☑️ تورم شکم
☑️ ادرار کردن بیشتر از حد معمول
☑️ خون در ادرار شما
☑️ ادرار تیره
بیماری کلیه پلی کیستیک می تواند علائم و نشانه هایی مانند:
☑️ درد در پشت و پهلو
☑️ فشار خون بالا
☑️ خون در ادرار شما
علل ایجاد و عوامل خطر کیست کلیه چیست؟
پزشکان دقیقاً نمی دانند چه چیزی باعث ایجاد کیست های ساده کلیه می شود. آنها چند موضوع را برای تشکیل آن ذکر می کنند. به عنوان مثال، هر کلیه حدود یک میلیون لوله کوچک دارد که ادرار را جمع می کند. کیست ها ممکن است زمانی شروع به رشد کنند که یک لوله مسدود شود، متورم شود و با مایع پر شود. احتمال دیگر این است که کیست‌ها زمانی تشکیل می‌شوند که کیسه‌هایی به نام دیورتیکول در نواحی ضعیف لوله‌ها تشکیل شده و با مایع پر می گردد.
با افزایش سن بیشتر احتمال دارد که کیست کلیه داشته باشید. تا سن 40 سالگی، حدود 25 درصد از افراد به آن مبتلا خواهند شد. تا سن 50 سالگی، حدود 50 درصد از افراد دچار کیست کلیه خواهند شد. مردان بیش از زنان در معرض خطر ابتلا به کیست کلیه هستند.
اما بیماری کلیه پلی کیستیک یک بیماری ارثی است، به این معنی که ناشی از تغییرات ژن هایی است که از طریق خانواده ها منتقل می شود.
انواع کیست کلیه کدامند؟
1_ کلیه‌های پلی‌کیستیک بالغین:
شایع‌ترین بیماری ارثی است که علائم آن معمولا قبل از 40 سالگی ظاهر میشود و کودکان مبتلا اغلب طول عمر کوتاهی دارند. کلیه‌ها بزرگ و دارای کیست‌های متعدد میباشند. گاهی کیست‌ها به اندازه یک توپ فوتبال با وزن 8 کیلوگرم هم می‌رسند.
علائم: وجود خون در ادرار و درد کلیه شایع‌ترین علائم هستند. در صورت عفونت، کلیه‌ها دردناک و همراه با تب و لرز است. علائم تحریکی مثانه و نارسایی کلیه که با سردرد، تهوع، استفراغ، ضعف و کاهش وزن بروز می‌کند نیز وجود دارد. گاهی بیمار متوجه یک توده شکمی میشود. در 60 تا 70 درصد از بیماران افزایش فشارخون وجود دارد.
بسیاری از مبتلایان به بیماری پلی‌کیستیک کلیه دچار نارسایی کلیه می‌شوند.
درمان: رژیم کم پروتئین و مایعات زیاد و عدم انجام فعالیت‌های گرم‌کننده بدن. جراحی فقط در صورت نیاز صورت می‌گیرد.
توصیه می شودبرای پیگیری کیست ساده، سالانه سونوگرافی انجام شود. اگر تغییرات مشاهده شده، سرطان را مطرح کند، باید سی تی اسکن انجام شود
2_ کیست ساده:
شایع‌ترین و در عین حال کم اهمیت‌ترین اختلال کیستیک کلیه است و احتمال بروز آن با افزایش سن بیشتر میشود. اغلب بدون علامت هستند و زمانی علامت‌دار می‌شوند که به حدود 10 سانتی‌متر برسند. اگر باعث ادرار خونی یا درد شکم شدند، حتما باید به فکر پیدایش سرطان در کیست‌ها بود.
علائم: درد پهلو یا پشت به شکل متناوب و مبهم وجود دارد. در صورت اتساع دیواره کیست در اثر خونریزی به داخل آن، درد ناگهانی و شدید ظاهر میشود و گاه علائم شبیه زخم معده یا بیماری کیسه صفرا احساس میشود. در صورت عفونی شدن کیست، علائم تب و درد پهلو وجود دارد.
درمان: سونوگرافی سالیانه برای پیگیری کیست از نظر اندازه، شکل و قوام آن توصیه میشود. در صورت روشن بودن رنگ مایع داخل کیست، ضایعه خوش‌خیم است، ولی در صورت خون‌آلود بودن مایع، احتمال رشد سلول سرطانی زیاد است
3 _ تومورهای بدخیم کلیه:
تومور آدنوکارسینوم از دهه پنجم و ششم عمر با شیوع دو برابر در مردان دیده میشود. سیگار مهم‌ترین عامل خطرساز است. تقریبا یک سوم افراد در زمان تشخیص، متاستاز (پخش شدن سرطان) دارند که شایع‌ترین محل آن ریه است، ولیکن کبد، استخوان، غدد لنفاوی مجاور و غده فوق کلیه نیز مکان‌های شایع متاستاز هستند.
علائم: معمولا سه نشانه وجود خون در ادرار، درد پهلوها و توده قابل لمس وجود دارد. علائم متاستاز در 30 درصد موارد شامل سرفه، تنگی نفس، تشنج، سردرد و درد استخوان می‌باشد. افزایش فشارخون نیز در 40 درصد موارد وجود دارد که نسبت به داروهای ضد فشارخون مقاوم است.
درمان: در مراحل ابتدایی، تنها راه درمان برداشتن کلیه است و در حالت پیشرفته از دارو، رادیوتراپی، شیمی‌درمانی و جراحی با توجه به شرایط بیمار استفاده میشود.
عوارض تشکیل کیست کلیه چیست؟
معمولا کیست ها هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند. با این حال، گاهی اوقات می توانند منجر به عوارضی شوند، از جمله:
☑️ عفونت در کیست
☑️ کیست ترکیده
☑️ انسداد ادرار در کلیه
☑️ فشار خون بالا
بیماری کلیه پلی کیستیک می تواند در طول زمان به کلیه ها آسیب برساند. حدود نیمی از افراد مبتلا به این بیماری در سن 60 سالگی دچار نارسایی کلیه می شوند.
تشخیص کیست کلیه چگونه صورت می گیرد؟
برای تشخیص کیست کلیه، باید به یک متخصص اورولوژیست مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است یک نمونه خون یا ادرار بگیرد تا ببیند کلیه های شما چقدر خوب کار می کنند.
همچنین ممکن است به یکی از این تست های تصویربرداری نیاز داشته باشید:
اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) که از اشعه ایکس قدرتمند برای ایجاد تصاویر سه بعدی از کلیه های شما استفاده می کند.
تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)، که از آهن ربا و امواج رادیویی برای گرفتن عکس از کلیه ها استفاده می کند
سونوگرافی اولتراسوند، که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از کلیه ها استفاده می کند و می تواند نشان دهد که آیا کیست بزرگتر شده است یا خیر.
چگونه می توان فهمید کیست خطرناک است یا نه؟
سی تی اسکن دقیق ترین روش برای تمایز بین کیست و سرطان است.
سونو گرافی در بسیاری از موارد می تواند یک کیست را از توده توپر افتراق دهد.
در صورت عدم توانایی در تشخیص بین کیست و سرطان، باید نمونه گیری و آسپیراسیون انجام شود.
توصیه می شود که برای پیگیری کیست ساده، سالانه سونوگرافی انجام شود.
آیا جراحی برای برداشتن کیست لازم است؟
بیشتر کیست‌های ساده بدون خطر بوده و نیاز به جراحی ندارند. مگر اینکه کیست کلیه در حال رشد، علائمی ایجاد کرده باشد یا پزشک به بدخیمی یا عفونی بودن آن مشکوک شود.
درمان کیست کلیه چگونه صورت می گیرد؟
ابتدا پزشک در مورد مشکلات احتمالی که ممکن است کیست برای فرد ایجاد کرده باشد سوالاتی خواهد کرد. مثلا اینکه درد در ناحیه پهلو دارد یا خیر، یا سابقه‌ای از تب یا ادرار خونی دارد یا نه؟
اگر کیست فرد کوچک باشد و هیچ یک از علائم فوق را نداشته باشد، به احتمال زیاد اقدام درمانی خاصی نیز لازم نخواهد بود. فقط ممکن است پزشک صلاح بداند 6 تا 12 ماه بعد با سونوگرافی یا سی تی اسکن، اندازه یا احتمال رشد کیست را پیگیری نماید.
اگر نتوان به تشخیص دقیق کیست رسید، ممکن است نیاز به آنژیوگرافی کلیوی یا آسپیراسیون باشد. اگر مایع به دست آمده در نمونه گیری (آسپیراسیون) شفاف باشد، حاکی از خوش خیم بودن ضایعه است. البته باید با ارزیابی سیتولوژی و میکروسکوپی مایع بدست آمده، خوش خیم بودن را تائید کرد.
برای کیست های بزرگتر یا آنهایی که علائم ایجاد می کنند، درمان ها شامل اسکلروتراپی و جراحی است
☑️ اسکلروتراپی
اسکلروتراپی برای تخلیه کیست انجام می شود. ابتدا یک بی حس کننده موضعی دریافت می کنید تا دردی احساس نکنید. با استفاده از سونوگرافی به عنوان راهنما، پزشک یک سوزن نازک را از طریق پوست وارد کیست می کند و تمام مایع کیست را تخلیه می کند. گاهی اوقات، پزشک بعد از آن کیست را با محلول الکلی پر می کند تا از رشد مجدد آن جلوگیری کند. احتمالاً در همان روزی که عمل انجام می شود به خانه می روید و دوره نقاهت بسیار کوتاهی دارد.
☑️ عمل جراحی
یک کیست بزرگتر که بر عملکرد کلیه شما تأثیر می گذارد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. در طول عمل تحت بیهوشی عمومی قرار خواهید گرفت. جراحان اغلب کیست ها را به روش لاپاراسکوپی از طریق چندین برش کوچک برمی دارند. این بدان معناست که آنها جراحی را با استفاده از دوربین و ابزارهای کوچک انجام می دهند. ابتدا جراح کیست را تخلیه می کند. سپس دیواره‌های کیست را می‌برند یا می‌سوزانند. پس از عمل باید یک یا دو روز در بیمارستان بمانید.