مثانه بیش فعال چیست؟
مثانه بیش فعال (OAB) ترکیبی از علائمی است که ممکن است باعث شود شما مکرر ادرار کنید، میل غیرقابل کنترلی برای ادرار کردن داشته باشید، بی اختیاری را تجربه کنید و مجبور شوید در شب ادرار کنید.
مثانه بیش فعال مجموعه ای از علائم است که ممکن است بر تعداد دفعات ادرار کردن و فوریت در دفع ادرار شما تأثیر بگذارد. علل ایجاد آن عبارتند از ضربه به شکم، عفونت، آسیب عصبی، داروها و مایعات خاص که درمان شامل تغییر رفتارهای خاص، داروها و تحریک عصبی می باشد.
فهرست مطالب
مثانه بیش فعال چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟
مثانه بیش فعال بیشتر در افراد 65 سال و بالاتر دیده می شود. زنان ممکن است در سنین پایین تر، معمولا در حدود 45 سالگی، OAB داشته باشند.
این بیماری بیش از 33 میلیون بزرگسال در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می دهد، از جمله 30 درصد از مردان و 40 درصد از زنان. با این حال، این تعداد ممکن است بیشتر باشد زیرا بسیاری از افراد ممکن است احساس خجالت کنند و کمکی دریافت نکنند. مثانه بیش فعال می تواند باعث استرس شود و کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد
آیا مثانه بیش فعال از بین می رود؟
خیر، مثانه بیش فعال به خودی خود از بین نمی رود. اگر OAB را درمان نکنید، علائم شما بدتر می‌شود، ماهیچه‌های مثانه که به کنترل ادرار کمک می‌کنند ضعیف می‌شوند و بافت‌های کف لگن شما نازک‌تر خواهد شد.
علائم مثانه بیش فعال چیست؟
مثانه بیش فعال نشان دهنده مجموعه ای از علائم است. این علائم عبارتند از:
☑️ فوریت های ادراری: فوریت های ادراری یک نیاز ناگهانی و غیرقابل کنترل به ادرار کردن است. زمانی که احساس کردید نیاز به ادرار کردن دارید، زمان کوتاهی برای رفتن به دستشویی دارید.
☑️ ادرار مکرر: نیاز مکرر به ادرار کردن به این معنی است که باید بیشتر از حد معمول به دستشویی بروید.
☑️ بی اختیاری فوری: بی اختیاری فوری یک نیاز ناگهانی و غیرقابل کنترل برای ادرار کردن است و ممکن است ادرار شما نشت کند.
☑️ شب ادراری: شب ادراری نیاز به بیدار شدن برای ادرار کردن حداقل دو بار در هر شب است
دکتر امین حسن زاده با سالها طبابت در حوزه ارولوژی و درمان پروستات یکی از حاذق ترین پزشکان مشهد برای درمان بیماران در این بخش هستند.
علت اصلی پرکاری مثانه چیست؟
شرایط یا آسیب هایی که بر عضله دترسور شما تأثیر می گذارد باعث بیش فعالی مثانه می شود. عضله دترسور مجموعه ای از فیبرهای عضلانی صاف در دیواره مثانه است. این شرایط ممکن است شامل موارد زیر باشد:
☑️ ترومای شکمی: بارداری و زایمان می تواند عضلات لگن شما را کشیده و ضعیف کند. عضلات لگن ماهیچه ها و بافت هایی هستند که از اندام های زیر شکم شما حمایت می کنند. اگر عضلات لگن شما ضعیف شوند، ممکن است مثانه شما از موقعیت طبیعی خود خارج شود.
☑️ آسیب عصبی: گاهی اوقات بدن شما سیگنال هایی را برای ادرار کردن در زمان نامناسب به مغز و مثانه می فرستد. برخی از بیماری ها و تروما می توانند باعث آسیب عصبی شوند، از جمله جراحی لگن یا کمر، فتق دیسک، پرتودرمانی، بیماری پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس یا سکته مغزی.
☑️ داروها، الکل و کافئین. همه اینها می تواند اعصاب شما را تحریک کند، که بر سیگنال های مغز شما تأثیر می گذارد و باعث سرریز شدن مثانه می شود. دیورتیک ها و کافئین ممکن است باعث شوند مثانه شما به سرعت پر شود و به طور بالقوه نشت کند.
☑️ عفونت: عفونتی مانند عفونت مجاری ادراری (UTI) می تواند اعصاب مثانه شما را تحریک کند و باعث شود مثانه شما بدون هشدار فشرده شود.
☑️ اضافه وزن: داشتن اضافه وزن می تواند فشار بیشتری بر مثانه شما وارد کند که می تواند باعث بی اختیاری فوری شود.
☑️ کمبود استروژن: بعد از یائسگی تغییرات هورمونی ممکن است باعث بی اختیاری فوری شود. استروژن درمانی می تواند کمک کند.
مثانه بیش فعال چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک می تواند مثانه بیش فعال را با بررسی علائم شما و انجام معاینه فیزیکی تشخیص دهد. آنها ممکن است از شما سوالاتی بپرسند:
علائم شما چیست؟
چه مدت است که این علائم را دارید؟
آیا سابقه خانوادگی مثانه بیش فعال دارید؟
چه داروهای بدون نسخه و نسخه ای مصرف می کنید؟ چه نوع مایعاتی در طول روز مصرف می کنید؟
در چه ساعتی از روز مایعات خاصی مصرف می کنید؟
در طول روز چه می خورید؟
همچنین ممکن است شما را به یک متخصص اورولوژی ارجاع دهند. اورولوژیست پزشکی است که در بیماری ها و شرایطی که دستگاه ادراری و دستگاه تناسلی شما را تحت تاثیر قرار می دهد تخصص دارد
چه آزمایشاتی برای تشخیص مثانه بیش فعال انجام می شود؟
پزشک ممکن است آزمایش هایی را برای کمک به تشخیص مثانه بیش فعال تجویز کند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
☑️ آزمایش ادرار: آزمایش ادرار جنبه های ظاهری٫ شیمیایی و میکروسکوپی ادرار شما را بررسی می کند. وجود گلبول های قرمز، گلبول های سفید و باکتری ها را در ادرار نشان میدهد. اگر هر یک از آنها را در نمونه ادرار خود داشته باشید ممکن است عفونتی داشته باشید که باعث OAB می شود.
☑️ تست اورودینامیک: تست‌های اورودینامیکی میزان ادرار باقی‌مانده در مثانه پس از رفتن به دستشویی، میزان ادرار کردن، سرعت ادرار کردن و فشار وارده بر مثانه را در حین پر شدن از ادرار اندازه‌گیری می‌کنند.
☑️ سونوگرافی: سونوگرافی یک آزمایش تصویربرداری غیر تهاجمی است که به پزشک اجازه میدهد تا مثانه شما را با جزئیات بررسی کند.
☑️ توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن: سی تی اسکن یک آزمایش تصویربرداری غیرتهاجمی است که تصاویر سه بعدی از مثانه شما تولید می کند.
☑️ سیستوسکوپی: اورولوژیست از یک ابزار ویژه (سیستوسکوپ) برای بررسی داخل مثانه شما از مجرای ادرار استفاده می کند. پزشک معمولاً از ژل بی حس کننده استفاده می کند تا در مجرای ادرار خود احساس درد نکنید. در موارد نادر، ممکن است از بیهوشی عمومی استفاده کنند، بنابراین شما بیدار نیستید، حرکت نمی کنید و هیچ دردی احساس نمی کنید.
چه تغییرات رفتاری می توانم برای کمک به رفع مثانه بیش فعال ایجاد کنم؟
شما می توانید تغییرات زیادی در رفتار خود ایجاد کنید تا به بهبود مثانه بیش فعال خود کمک کنید.
☑️ نظارت بر رژیم غذایی:
غذاهایی که ممکن است باعث علائم مثانه شوند را کاهش دهید. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
_چای.
_قهوه.
_الکل.
_نوشابه های کافئین دار.
_میوه ها و آب میوه ها.
_شکلات.
_گوجه فرنگی و محصولات مبتنی بر گوجه فرنگی.
_غذاها و نوشیدنی های تند و اسیدی.
_غذاها و نوشیدنی هایی که حاوی شیرین کننده های مصنوعی هستند، مانند نوشابه های رژیمی و آدامس.
☑️وزن خود را مدیریت کنید:
حفظ وزن مناسب می تواند فشار روی مثانه شما را کاهش دهد.
☑️ استفاده از محصولات تنباکو را متوقف کنید
سیگار و سایر محصولات تنباکو می تواند ماهیچه مثانه شما را تحریک کند.
چه داروهایی برای درمان مثانه بیش فعال استفاده می شود؟
داروها می توانند به بازیابی عملکرد طبیعی مثانه کمک کنند. داروهایی که معمولا برای مثانه بیش فعال تجویز می شوند عبارتند از:
☑️ داروهای آنتی کولینرژیک:
داروهای آنتی کولینرژیک به تنظیم اسپاسم عضلانی مثانه کمک می کنند. داروهای زیر ازجمله داروهای این دسته هستند که برای درمان این بیماری بکار میروند.
اکسی بوتینین
ژل اکسی بوتینین
تولترودین
سولیفناسین
☑️داروهای آدرنرژیک بتا 3
دسته ی دارویی دیگر داروهای آدرنرژیک بتا 3 است که باعث شل شدن عضلات دترسور در مثانه می شوند تا مثانه شما بتواند ادرار بیشتری ذخیره کند.
چگونه می توانم خطر ابتلا به مثانه بیش فعال را کاهش دهم؟
تنظیم سبک زندگی می تواند به کاهش خطر ابتلا به مثانه بیش فعال کمک کند.
☑️ حفظ وزن مناسب
☑️ نوشیدن مقدار مناسب مایعات در روز. مایعات بیش از حد می تواند علائم شما را بدتر کند.
☑️ ورزش منظم.
☑️ انجام ورزش کگل یا سایر تمرینات کف لگن.
مدیریت شرایطی که ممکن است باعث OAB شود، مانند دیابت یا UTI.
آیا تحریک عصبی می تواند به مثانه بیش فعال کمک کند؟
بله، تحریک عصبی می تواند به بهبود OAB کمک کند. با درمان اعصاب خود، می توانید کنترل مثانه خود را بهبود بخشید.
انواع مختلفی از درمان های تحریک عصبی وجود دارد که شامل:
☑️ تحریک عصب ساکرال:
تحریک عصب ساکرال یک روش درمانی است که اعصاب کنترل کننده مثانه را به صورت الکتریکی تحریک می کند.
اورولوژیست دستگاه کوچکی به نام انتقال دهنده عصبی را در زیر پوست نزدیک ناحیه بالایی باسن قرار میدهد. انتقال دهنده عصبی، تکانه های الکتریکی خفیفی را از طریق سیم نزدیک عصب خاجی شما ارسال می کند. عصب خاجی شما عصبی در قسمت پایین کمر شماست. تکانه ها به شما کمک می کنند مثانه خود را کنترل کنید.
تحریک عصب ساکرال می تواند تعداد دفعاتی که مجبور به استفاده از دستشویی هستید یا تعداد دفعاتی که به طور تصادفی ادرار می کنید را کاهش دهد. در کل بسیار موثر است همچنین یک روش سرپایی است، بنابراین می توانید بعد از آن به خانه بروید.
☑️تحریک عصب تیبیا از راه پوست:
تحریک عصب تیبیا از راه پوست یک روش سرپایی است. بسیاری از افراد به 12 جلسه در هفته و سپس جلسات نگهداری ماهانه پس از آن نیاز دارند.
☑️ تزریق سم بوتولینوم
بوتاکس شناخته شده ترین برند سم بوتولینوم است.پزشک بوتاکس را با استفاده از سیستوسکوپ به دیواره مثانه شما تزریق می کند.
این درمان حتی برای بیمارانی که به درمان های دیگر به خوبی پاسخ نداده اند بسیار موثر است. تعداد کمی از افراد ممکن است پس از تزریق بوتاکس دچار احتباس ادراری موقت شوند.
تزریق بوتاکس به مرور زمان از بین می رود. اکثر مردم نیاز به تکرار تزریق هر شش ماه دارند.